Tijdens het ontwerpproces van al onze projecten komt er een punt waarop we moeten nadenken over de afwerkvloer. Bij KVa streven we naar een samenhangend en natuurlijk materialenpalet, waarin de vloer een belangrijke rol speelt. Dus wanneer we nadenken over de sfeer die we willen creëren in een bepaalde ruimte, starten we met de vloer en laten de andere materialen daar omheen groeien.
De afgelopen jaren hebben we vaste partnerschappen ontwikkeld die ons inspireren in ons creatieve proces en die dezelfde ambities hebben op het gebied van duurzame architectuur. In deze blog spreken we met drie partners die vloeren leveren waarmee we graag werken. Allen zijn ze afkomstig van de boom, maar tegelijkertijd verschillen ze erg van elkaar door hun unieke verwerkingsproces.
We spraken achtereenvolgens met Jacqueline van Hout van Puur Kurk, Sebastiaan Dorgelo, mede-eigenaar van OSB Vloeren en met Dirk Dotman, eigenaar van D2 Parket. Een iets langere blog dat jullie van ons gewend zijn!
We herinneren ons allemaal nog dat we vroeger de kurk uit wijnflessen verzamelden om leuk speelgoed van te maken. Later ontdekten we waarom ze de perfecte wijnbeschermers waren; een goede afdichting dankzij het elastisch vermogen en de ademende eigenschappen om de wijn mooi te laten rijpen. Maar je kunt zoveel meer met kurk. Bijvoorbeeld er een heel aangename en mooie vloer van maken. Jaqueline van Hout van Puur Kurk vertelt je er mee over.
Jacqueline: Kurk komt van de kurk eik (Quercus suber), deze komt het meeste voor in en rondom het Middellandse Zeegebied. Onze producten komen allemaal uit Portugal. De eerste schors wordt van de boom gehaald als de boom zo’n 20-25 jaar oud is, dit gebeurt met speciale bijlen, echt nog heel traditioneel zoals het vroeger ook al ging. De schors groeit vanzelf weer aan, zodat na 9 jaar de schors er weer afgehaald kan worden. Omdat een kurk eik wel 200 jaar oud kan worden kan dit proces wel 20-25 keer worden herhaald, fantastisch toch?
Daarna wordt de kurk eerst een periode te drogen gelegd. Na het drogen wordt de kurk gekookt en plat gedrukt en verwerkt tot diverse producten. Denk hierbij aan wijn en champagne stoppers, kurkvloeren, wanden maar ook isolatiemateriaal of granulaat voor de voetbalvelden. Al het geproduceerde kurk wordt verwerkt en er wordt niets weggegooid.
Net als bij houtfineer bepaalt de wijze hoe de vellen van de schors worden gesneden, en het natuurlijke patroon van de desbetreffende kurk boom, het uiterlijk van de kurkvloer.
Jacqueline: Bij de verlijming van kurk wordt de natuurlijke hars gebruikt waardoor kurk een ecologische product is. En het kurk kan hierdoor ook weer vermalen worden tot bijvoorbeeld granulaat of isolatiemateriaal waardoor het telkens opnieuw gebruikt kan worden.
Jacqueline: Er zijn twee type kurkvloeren te verkrijgen. Een zwevende vloer (clicksysteem) en een direct verlijmde vloer.
De zwevende vloeren hebben hetzelfde legsysteem als bijvoorbeeld de laminaatvloer. Deze kan de klant gemakkelijk zelf leggen. Deze vloeren zijn in de fabriek al voorzien van een laklaag, waardoor het verder geen onderhoud nodig heeft.
De direct verlijmde kurkvloer is de traditionele kurkvloer, deze is alleen in kurk structuur te verkrijgen maar kan verder wel in elk gewenste RAL kleur door ons worden geleverd. Deze wordt door de kurk expert op een geëgaliseerde ondervloer verlijmd en vervolgens krijgt deze vloer nog enkele laklagen voor de bescherming. Dit is dus een arbeidsintensiever proces.
Jacqueline: Het grootste voordeel van een kurkvloer is dat deze warme isolerende eigenschappen heeft. Een kurkvloer is veerkrachtig, antistatisch, anti-allergisch en geluidstil. Hiermee is het een perfecte vloer voor een huiselijk interieur.
Een groot deel van de kurkvloeren is ook nog eens waterdicht en niet glad, ideaal dus om ook in de keuken te leggen. De prijs van een kurkvloer is te vergelijken met een goede PVC vloer of een degelijke laminaatvloer. Maar die hebben niet alle voordelen van een natuurlijke kurkvloer.
.jpg)
Jacqueline: Alleen bij de verwerking is het inderdaad poreus, maar als de vloer eenmaal is gelegd wordt deze voorzien van diverse laklagen. Kurk heeft daarnaast als eigenschap dat het waterdicht is waardoor er geen vocht of vuil in de kurk kan trekken. Denk nog even aan het kurkje van de zwemles wat vroeger gebruikt werd, je blijft er mee drijven. De enige reden die ik kan bedenken waardoor een kurkvloer minder geschikt is, is wanneer de uitstraling men niet aanspreekt.
Jacqueline: Van een kurkvloer kun je een leven lang plezier hebben. Bij een direct verlijmde vloer is wel het advies deze geregeld over te lakken zodat de bovenste laklaag nooit helemaal wegslijt, en de kurk blijft beschermen. Wanneer de kurk zelf beschadigd is deze helaas niet te herstellen.
Ga je voor een zwevend systeem dan heb je geen onderhoud en kun je bij normaal gebruik er jaren plezier van hebben.
Jacqueline: Kurk is een circulair product en kan dus gerecycled worden. Maar wat wij vaak zien is dat een verlijmde kurkvloer als isolerende ondervloer wordt gebruikt voor een nieuwe vloer. Dat is natuurlijk ook een prachtige optie.
Er zijn inzamelingspunten waar je kurk heen kunt brengen, hier wordt het dan gegranuleerd en dat is weer de basis voor de nieuwe producten. Ook wijnstoppers kun je inleveren!
De bovenstaande foto is genomen bij Kevin thuis. Hij heeft zelf een kurkvloer gelegd in zijn woning in Rotterdam en is al jaren een tevreden kurkvloer gebruiker!
Kevin: ‘’Vooral wanneer je thuis geen schoenen draagt geeft een kurkvloer een heel huiselijk gevoel en ook voor huisdieren is de warme aanvoelende vloer ideaal.’’
Industrieel en warm zijn twee materiaal omschrijvingen die niet vaak samen worden genoemd. Toch heeft OSB vloeren deze twee kenmerken weten te verenigen in hun vloeren.
Sebastiaan: Als ontwerpers vinden we het – onder andere - leuk om nieuwe toepassingen te vinden voor materialen die ergens anders voor bedoeld zijn. Het is een soort sport om daar dan een product van te maken met een eigen karakter. OSB gebruikten we al om tafels, kasten en ander meubilair mee te maken. Ook hadden we er al eerder vloeren mee gemaakt en we wilden dit een niveautje hoger tillen door er een kant-en-klaar bruikbaar product van te maken dat gemakkelijk zelf te leggen zou zijn. Een ander aspect waar we graag mee bezig zijn is duurzaamheid. Het OSB waar we mee werken is formaldehydevrij en wordt CO2 negatief geproduceerd. Dat gaf ons de mogelijkheid om een hele duurzame vloer te ontwikkelen.
Sebastiaan: Omdat we soortgelijke vloeren al eerder gemaakt en gelegd hadden, was de stap naar een product niet heel groot, toch was het nog een hele zoektocht voordat alles was zoals we het wilden hebben. Uitgebreide tests met vele vloeroliën, kleurengamma’s, het uitproberen van diverse standaardformaten, de juiste groef en veer, schuur- en freesbehandelingen, de vormgeving van het merk en nog veel meer dingen hebben uiteindelijk geresulteerd in het product dat we nu bieden. Al met al heeft dit langer geduurd dan we in het begin verwachtten, maar we zijn heel blij met het resultaat.
Sebastiaan: Zoals ik hierboven al schreef is ons product kant-en-klaar bruikbaar. Zoals bij bijvoorbeeld een tegelvloer of een laminaatvloer; de vloer heeft de kleur die je wenst en kan na het leggen meteen gebruikt worden, zonder dat er nog geschuurd, geolied of gelakt moet worden. Onze behandeling met een vloerolie die is samengesteld uit natuurlijke oliën en wassen zorgt voor een optimale bescherming van het OSB, zodat je vele jaren onbezorgd plezier hebt van je vloer. Bovendien leveren we vijftien trendy kleuren. Bij veel OSB (doe-het-zelf) projecten wordt er gebruik gemaakt van de standaard kleur van het OSB, maar wij willen - met behoud van de unieke structuur van het materiaal - meer mogelijkheden bieden.
Sebastiaan: Het hout komt uit goed beheerde bossen in België en het Verenigd Koninkrijk. Voor de productie van ons OSB wordt dunningshout gebruikt. Dat wil zeggen bomen die selectief uit een bos gehaald worden om ervoor te zorgen dat het bos zich beter kan ontwikkelen. Nagenoeg 100% van deze bomen wordt verwerkt in het plaatmateriaal. Daarnaast wordt er restmateriaal gebruikt dat overblijft na het zagen van planken en balken. Al dit materiaal wordt versnipperd, en vermengd met een klein beetje (formaldehydevrije) hars om de houtsnippers aan elkaar te binden. Vervolgens wordt het onder hoge druk en temperatuur samengeperst tot platen.
Nadat wij deze platen binnenkrijgen, worden ze geschuurd, op maat gezaagd, gefreesd en daarna krijgen ze een oliebehandeling. De vloerolie is samengesteld uit natuurlijke oliën en wassen. We produceren alleen op bestelling, dus nooit meer dan nodig is.
Sebastiaan: Onze OSB vloeren krijgen een tweelaags oliebehandeling. De eerste laag brengt de kleur aan. Deze dringt diep door in de vezels van het hout en zorgt al voor een goede bescherming. Daarna komt er een kleurloze laag overheen die de vloer slijtvaster en iets stroever maakt en uiteraard de bescherming nog versterkt.
Naast de standaard kleuren kunnen wij op speciale bestelling ook andere kleuren leveren. Daarin is heel veel mogelijk. (datzelfde geldt overigens ook voor de formaten; naast de twee standaard formaten die we leveren is op aanvraag ieder gewenst formaat leverbaar tot een maximum van 120x240cm)
Sebastiaan: Het montagesysteem is eigenlijk heel simpel: De tegels zijn rondom voorzien van groeven en een microvelling (een klein schuin randje) Bij iedere tegel worden 2 veren geleverd. Dit zijn dunne strips die in de groeven passen. Het systeem is hierdoor heel flexibel, vloeren kunnen op allerlei manieren en in vele patronen gelegd worden.
Sebastiaan: Nee, die kopen wij in; we werken er alleen graag mee, omdat het net als onze vloeren een natuurproduct is. Vlas is een ‘zelfreparerende,’ natuurlijke vezel, die onder de loopvloer weinig te lijden heeft. De ondervloer gaat in principe even lang mee als de vloer zelf, namelijk vele jaren.
De ondervloer dempt het contactgeluid met ca. 10dB en zorgt daarnaast voor extra isolatie.
Sebastiaan: De levensduur van een OSB-vloer is afhankelijk van een aantal factoren, zoals gebruik en persoonlijke voorkeur. Het kan zijn dat een vloer er na jaren intensief gebruik niet meer zo mooi uitziet als iemand zou willen. De vloer kan dan opnieuw behandeld worden, om deze er weer fris uit te laten zien. In sommige gevallen kan dit wel betekenen dat de houtsnipperstructuur er wat anders uit gaat zien, omdat je na langer schuren meer van de toplaag wegschuurt. Dit maakt de vloer echter niet minder goed of minder bruikbaar.
Wanneer iemand echt flauw is van de vloer, of deze zwaar beschadigd is, dan kan er in veel gevallen nog iets anders gemaakt worden van het hout. Wanneer iemand besluit de vloer weg te gooien, dan wordt het hout nog altijd verwerkt tot spaanplaat en/of MDF.
Meestal zullen mensen de vloer inleveren bij een afvalbrengpunt, of af laten voeren door een aannemer of sloopbedrijf, waarmee het terechtkomt in de hout-recycling cyclus, zoals hierboven beschreven. Maar in principe zou je onze vloeren ook op de composthoop kunnen gooien; ze zijn biologisch afbreekbaar.
Voor de lijm gebruiken we een watergedragen natuurlijke houtlijm waar geen schadelijke toevoegingen in zitten. Het gaat echter om hele kleine hoeveelheden, die niet in dezelfde mate van invloed zijn op de kwaliteit van het afval zoals bijvoorbeeld geschilderd hout. Het staat recycling dan ook niet in de weg. Ook kun je ervoor kiezen om helemaal geen lijm te gebruiken en de vloer middels parketveren te fixeren.
De OSB vloer is een prachtig voorbeeld van een bouwmateriaal dat opgewaardeerd is tot een product dat als afwerking kan worden gebruikt. De vele kleuren en legpatronen maken het een feest om mee te werken als ontwerpen.
Kevin Veenhuizen Architects heeft meerdere malen samengewerkt met D2 parket omdat dit mooie product is gemaakt van resthout. Deze manier van produceren sluit aan bij onze kernwaarden, duurzaam en persoonlijk. Daarnaast vinden dat de esthetiek die ontstaat door deze verwerking erg mooi.
Dirk: Het materiaal komt uit midden Europa (Polen). De grote eiken onderstammen worden gebruikt voor meubilair en dergelijke. Het middelste gedeelte van de stam wordt gebruikt voor parket. In principe kan al het gezonde kern- en spinthout worden gebruikt.
De rest van de stam levert zeer kleine afmetingen hout op waaruit wij onze vloer maken. Op industriële wijze worden de kleine stukjes hout als een soort matje aan elkaar gelijmd tot tegels. Eigenlijk wordt dit parket dus vervaardigd uit resthout van de parket- en meubelindustrie. Een mooie opwaardering voor materiaal dat vroeger werd verbrand.
Dirk: Dit product wordt geprefabriceerd met mes en groef en vol verlijmd op de ondervloer. Door de mes en groef verbinding trekt de vloer zich strak waar de oudere varianten van dit industriële parket vaak hol of bol kunnen komen te staan.
De vloertegels komen gekalibreerd uit de fabriek waardoor de vlakheid na het leggen er niet meer in geschuurd hoeft te worden zoals bij een traditionele parketvloer. Door de kleine dimensies van het resthout is de werking nihil en wordt de krimp en uitzetting van het hout in de tegels zelf opgevangen. Daarnaast zorgt het matje ervoor dat de parkettegel enigszins flexibel is, en zich vormt (binnen grenzen) aan kleine welvingen in de ondervloer.
Dirk: Eigenlijk werkt dit materiaal eenvoudiger dan de andere soorten parket! Het is snel te plaatsen en al vanuit de fabriek afgewerkt. We merken dat steeds meer vaklieden graag dit soort parkettegels leggen in plaats van traditioneel parket.
Dirk: Eiken, Essen, Esdoorn, Noten en combinaties hiervan. Al het hout kan geleverd worden met FSC certificaat. Daarnaast zijn we nu ook bezig met verschillende soorten bamboe.
Dit blog heeft jullie drie soorten vloeren laten zien ter inspiratie. Ze zijn allemaal afkomstig van een boom, maar door hun verwerkingsproces ook allemaal anders. Neem vooral contact met deze duurzame ondernemers op om meer productinformatie op te vragen.
